2021 was een jaar van ongekende uitdagingen op verschillende fronten. De wereld vecht nog steeds tegen covid en de economische en sociale gevolgen daarvan, die nog grotendeels onzeker zijn. Het klimaat is in een aantal regio's extreem geweest, met duidelijke nadelige gevolgen voor gewassen, en het bewustzijn van de klimaatverandering neemt toe, wat mogelijk zal leiden tot een grotere vraag naar biobrandstoffen in de toekomst. In het algemeen is de vraag naar landbouwgrondstoffen sterk gestegen, niet altijd voor consumptie maar ook voor "just in case"-voorraden, waardoor druk wordt uitgeoefend op de toeleveringsketens, die al op een aantal fronten onder druk staan. De inflatiedruk strekt zich stroomopwaarts uit tot de inputs, en stroomafwaarts tot de dierlijke eiwitten en de algemene economie, aldus de Rabobank.

2022 zal waarschijnlijk minder verstoringen in verband met covid met zich meebrengen, maar wat de landbouwgrondstoffenprijzen betreft, lijkt elk gevoel van normalisering onwaarschijnlijk, en de inflatie in deze sector is vrijwel zeker niet slechts 'tijdelijk'. Elke aanzienlijke daling van de landbouwtermijnprijzen zal waarschijnlijk worden beantwoord door een aanzienlijke inhaalbeweging van de consumenten om zich in te dekken, wat in deze periode van hoge prijzen beperkt is gebleven. 2022 zal uitgaan van lage voorraden van veel landbouwgrondstoffen, wat tot een grotere volatiliteit zou moeten leiden.

Hogere grondstoffenprijzen leiden tot voedselinflatie

Het is hoogst onwaarschijnlijk dat de voedselprijzen in 2022 zullen terugkeren naar de vijf- of tienjaarsgemiddelden, aangezien de grondstoffenprijzen nu worden ondersteund door inflatie in de algemene economie, waaronder hoge scheepvaartkosten (astronomisch voor containers), energie- en meststofprijzen, alsook een tekort aan arbeidskrachten in veel landen.

Naarmate het jaar 2022 nadert, kan de paniekaankoop voor sommige grondstoffen afnemen naarmate het aantal sterfgevallen als gevolg van covid daalt en lockdowns minder waarschijnlijk, korter en/of minder streng worden. Met minder strikte sociale afstandsmaatregelen kunnen de havens wereldwijd de achterstand en de toegenomen vraag wellicht beter aan. Een "normalisering" van de bevoorradingsketen in 2022 is echter onwaarschijnlijk en de spelers zullen troost moeten vinden in een lichte daling van de prijzen ten opzichte van de historische hoogtepunten, en hopelijk minder annuleringen van boekingen. 

Hogere inputkosten voor de landbouw, duur transport en een goede vraag zorgen voor een grimmige combinatie. Deze inflatiedruk zal zich naar verwachting stroomopwaarts door de toeleveringsketen verplaatsen om in 2022 de consument te bereiken, met onzekere sociale gevolgen. De proportionele prijsstijging in de schappen van de supermarkten zal uiteraard veel kleiner zijn, aangezien de grondstoffenprijzen gewoonlijk slechts een relatief klein deel van de prijzen van de eindproducten uitmaken. Maar de sociale onvrede is in een aantal landen al voelbaar en in 2022 zullen er waarschijnlijk nog meer volgen.

Lees het rapport ‘Markets Research Outlook 2022: Hell in the Handbasket’
Research.rabobank.com

Het recyclepercentage voor verpakkingen is opnieuw gestegen in 2020. Met de behaalde 82% voldoet Nederland aan de wettelijke doelstelling van 70% en behoort ook nog eens tot de koplopers in Europa, dat blijkt uit een rapport van Stichting Afvalfonds Verpakkingen. Voor glas, papier en karton lag het aandeel dat wordt gerecycled volgens de stichting op 90% en voor metaal op 95%. Voor kunststof was het recyclepercentage het laagst met 66% en voor het 68%.

Elke verpakking telt 

Hester Klein Lankhorst, algemeen directeur van Stichting Afvalfonds Verpakkingen: “Ondanks de mooie resultaten, hebben we nog veel stappen te maken. Er zijn nog volop uitdagingen en valkuilen op weg naar circulariteit van onze verpakkingen. Er wordt veel PMD ingezameld, maar ook de vervuiling ervan met restafval neemt toe. We moeten hard aan de slag met de plasticstroom, samen met de gemeenten pakken we dit op.” De kunststofketen maakt een enorme ontwikkeling door en inmiddels worden gerecyclede plastic verpakkingen in tal van producten en verpakkingen gebruikt. Een verdere kwaliteitsslag is noodzakelijk om het aanbod van gerecycled plastic te laten aansluiten op de gevraagde kwaliteit. Ook moeten verpakkingen nog beter recyclebaar worden gemaakt. “Met elkaar moeten we ervoor zorgen dat er verpakkingen worden aangeleverd van goede kwaliteit. Dit levert uiteindelijk grondstof op die goed kan worden hergebruikt.” 

Nieuwe berekeningsmethode recycling vanaf 2021

De Europese Unie schrijft met ingang van 2021 een nieuwe methode voor om het recyclingpercentage te berekenen. Binnen de nieuwe methodiek wordt er ‘dichterbij de werkelijkheid’ gemeten door te kijken naar het volume dat overblijft na sortering, dit geeft een eerlijker beeld. “De gerapporteerde resultaten zijn volgens de nieuwe methode lager. We moeten dus alles op alles op zetten om de doelstellingen te blijven behalen.”

Lees het rapport ‘Verpakkingen in de circulaire economie’
Afvalfondsverpakkingen.nl

Een derde van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen komt voort uit voedselsystemen. Ongeveer een derde van al het voedsel dat geproduceerd wordt, belandt uiteindelijk niet op ons bord. Toch blijft een duurzamer voedselsysteem een blinde vlek in het klimaatbeleid, nationaal en internationaal. Wil Nederland de Europese doelstelling van 55% minder uitstoot in 2030 behalen, dan moet de ecologische voetafdruk van ons voedselsysteem, inclusief behoud van grondstoffen, veel hoger op de klimaatagenda komen. Dat stelt de stichting Samen Tegen Voedselverspilling. Een aantal belangrijke internationale feiten en cijfers over de link tussen klimaatverandering en voedselverspilling publiceert de stichting in een infographic.

Toine Timmermans: “Het terugdringen van voedselverspilling is de nummer één oplossing om opwarming van de aarde tot 2˚C te beperken, naast inzet op welzijn en educatie en het volgen van een meer plantaardig eetpatroon. Toch wordt over deze oplossing nauwelijks gerept in de landelijke klimaatnota’s. Politici bekommeren zich liever om problemen binnen de eigen landsgrenzen. Terwijl Nederlandse producenten voor miljarden euro’s aan vlees, zuivel, eieren, groenten en fruit exporteren. Anderzijds worden producten als koffiebonen en bananen niet in ons laag gelegen kikkerlandje verbouwd. Kortom, de broeikasgassenuitstoot van ons voedselsysteem stopt niet bij de grenspaal van Hazeldonk.

Een van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties luidt: 50% minder voedselverspilling in 2030. Door in Nederland jaarlijks 1 miljard kilo goed voedsel binnen de keten te houden, voorkomen we ongeveer 3 miljard kilo broeikasgassen-uitstoot. In meerdere opzichten is dat een betere oplossing dan het grootschalig opslaan van CO2 onder de Noordzee, een maatregel waar het kabinet wél een miljardensubsidie voor uittrok. Grondstofbehoud in de voedselketen is vele malen kosten-effectiever: per ton broeikasgasreductie vergt het een investering van grofweg 3 euro. Tegenover vele tientallen euro’s per ton voor emissierechten of voor investeringen in minder effectieve oplossingen.

Ook de internationale beleidsmakers lijken nog niet helemaal wakker geschud. Want op de cruciale COP26 conferentie in Glasgow, waar wereldleiders momenteel samenkomen rondom het klimaatverdrag, staan duurzame en gezonde voedselsystemen nauwelijks op de agenda. Terwijl het concrete reducties van broeikasgassen oplevert en de voordelen veel verder gaan dan het milieu alleen. Hoe zorgen we bijvoorbeeld voor genoeg, gezond eten en drinken voor een groeiende wereldbevolking, tegen een achtergrond van veranderend klimaat, minder voorspelbare weerspatronen en meer sociale ongelijkheid?

Door om te beginnen voedselverspilling aan te pakken, kan een grote klimaatklapper worden gemaakt. Het vormt de directe oorzaak van een tiende van alle broeikasgasuitstoot wereldwijd. Om voedsel te produceren dat uiteindelijk nooit gegeten wordt, wordt aan land meer dan de oppervlakte van heel Europa gebruikt en aan water 50 keer het volume van het IJsselmeer. Juist Nederland, als internationaal toonaangevend voedselland, kan koploper zijn in de transitie van het voedselsysteem: een win-winsituatie, óók voor de B.V. Nederland. Het nieuwe kabinet doet er daarom goed aan als een toekomstbestendig voedselsysteem, inclusief het terugdringen van grondstofverlies, hoeksteen van het klimaatbeleid wordt. Dat leidt voor iedereen tot positieve impact, zowel vanuit economisch, sociaal als milieuperspectief.”

Bekijk de Infographic 'Ons voedselsysteem heeft een enorme impact op het klimaat en de natuur'
www.samentegenvoedselverspilling.nl

 Ondernemers hebben last van de fors gestegen tarieven voor gas en elektriciteit. Bedrijven die variabele energietarieven betalen krijgen direct de fors gestegen tarieven voor de kiezen. Met name bedrijven die veel energie verbruiken en sterk concurreren op prijs kiezen doorgaans (deels) voor variabele tarieven, omdat het vastzetten van tarieven in de regel duurder is.

Diverse sectoren binnen de voedingsindustrie zijn gevoelig voor de hogere energietarieven. Dit zijn de meelindustrie, aardappelproductenindustrie, brood- en banketbakkerijen en de groente- en fruitverwerkende industrie. In de voedingsindustrie wordt gebruik gemaakt van energie voor warmte die nodig is in het verwerkingsproces zoals bij zuivel of bakkerijen, of juist voor het koelen of invriezen van producten, zoals friet. 

Afzetprijzen

De voedingsmiddelenindustrie slaagt er in om de al eerder gestegen prijzen van grondstoffen door te berekenen; de voedselprijsindex van de Verenigde Natie landbouworganisatie (FAO) lag in september van dit jaar op het hoogste punt sinds tien jaar. Een deel van de volatiliteit op de agrarische grondstoffenmarkten gaat ten koste van marges in de toeleveringsketen, maar volgens cijfers van GFK is de consumentenprijs van bijvoorbeeld brood al met 3,4 procent gestegen ten opzichte van vorig jaar. Daar komt nog eens bij dat zowel de meelindustrie en de industriële bakkerijen relatief energie-intensieve sectoren zijn die er niet aan ontkomen om de hogere energieprijzen deels door te berekenen.

Lees het volledige rapport ‘Hoge energierekening hakt in op bedrijfswinst’
abnamro.nl