Wetgeving, consumentengedrag en duurzaamheid. Het hebben van een goede strategie in 2020 is voor de ondernemer misschien wel belangrijker dan ooit. ABN AMRO geeft alvast inzicht en achtergrond in tien thema’s die bedrijven én complete bedrijfstakken in 2020 gaan beïnvloeden.

1. Stikstof

In mei 2019 is de PAS-regeling (Programmatische Aanpak Stikstof) buiten werking gesteld, omdat deze in strijd was met de Europese Habitatrichtlijn. Van alle projecten die extra stikstof uitstoten ten opzichte van de huidige situatie, moet nu eerst worden aangetoond dat zij geen direct significant effect hebben op 118 van de ruim 160 Natura 200-gebieden die gevoelig zijn voor stikstof.

Het buiten werking stellen van de PAS-regeling zal hoe dan ook gevolgen hebben voor ondernemers, vooral in de bouwsector. “De omzetschade voor de bouwsector kan zonder concrete oplossingen leiden tot een verlies van 70.000 banen in de komende jaren”, zegt Madeline Buijs, sectoreconoom Bouw en Vastgoed.

2. PFAS

PFAS is een verzamelnaam voor zo’n 6.000 stoffen met water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen, dit wordt gebruikt in regenjassen, pizzadozen, blusschuim, cosmetica en als antiaanbaklaag op teflonpannen. Uit verschillende onderzoeken is echter gebleken dat sommige vormen van PFAS kunnen leiden tot verschillende soorten kanker, hart- en vaatziekten en verminderde vruchtbaarheid.

De maatregelen rondom PFAS worden voornamelijk een uitdaging voor de bouw, bouwmaterialenindustrie, bouwhandel en transportsector. “Ondernemers uit deze sectoren vrezen dat het beleid rondom stikstof en PFAS hen in 2020 8 procent omzet kost. Dat zou neerkomen op circa 16 miljard euro”, zegt Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie en Transport & Logistiek.

3. Nieuwe generatie mobiele netwerken: 5G

Mobiele netwerken worden beschouwd als essentiële, strategische infrastructuur in Nederland. In 2020 worden in Nederland voor het eerst frequenties geveild voor 5G. De uiteindelijke aanleg van 5G gaat een grote inspanning vergen. Zo is voor 5G een veel dichter netwerk nodig dan bij 4G. De aanlegkosten van het 5G-netwerk zullen dan ook hoger zijn dan 4G destijds.

4. Personeelstekort

In Nederland is de afgelopen jaren duidelijk sprake van een mismatch op de arbeidsmarkt. Zo wordt een personeelstekort als een sterke belemmering ervaren bij ondernemers in de bouw en IT-sector. Ook in 2020 zullen bedrijven hier tegenaan lopen.

5. De ‘commodity trap’

Sommige bedrijven raken gevangen in de ‘commodity trap’; de diensten of producten die zij aanbieden zijn dan nog nauwelijks te onderscheiden van die van de concurrent, waardoor alleen de prijs de doorslag geeft. Het aantal bedrijven dat op lange termijn de laagste prijs kan inzetten is echter beperkt. Ook in 2020 is deze dreiging van de ‘commodity trap’ volop aanwezig in een aantal sectoren. 

6. De veranderende werknemer en wetgeving

De wensen van werknemers zijn veranderd. Werknemers zoeken tegenwoordig meer dan vroeger een baan die past bij hun eigen waarden, normen en overtuigingen. Voor bedrijven is het belangrijker geworden een ‘purpose’ na te streven.

De Wet Arbeidsmarkt is per 1 januari 2020 in werking gesteld. Werkgevers die veel flexibele werkvormen aanbieden, krijgen te maken met fors hogere WW-premies. Bovendien moet een oproepkracht in de toekomst minimaal vier dagen voor een betreffende werkdag ingeroosterd staan. Dit legt beperkingen op aan bedrijven die seizoensgebonden werk bieden, zoals de horeca

7. Zorg vindt vaker op afstand plaats

De Nederlandse ziekenhuiszorg staat voor een moeilijke opgave. De winstmarges zullen in 2020 flinterdun zijn, omdat de stijging van de loonkosten vanwege al gemaakte afspraken met zorgverzekeraars slechts deels worden vergoed.

Om te voorkomen dat de kwaliteit van zorg in het gedrang komt, moet de zorg dus anders ingericht worden. Een logische route hiervoor is dat ziekenhuizen ervoor zorgen dat zorg meer ‘op afstand’ kan worden verleend. Dit kan door uitlegvideo’s, het op afstand meten van gezondheid en het stellen van diagnoses op afstand en de inzet van zorgrobots.

8. Energietransitie

Om de opwarming van de aarde zoveel mogelijk te beperken, heeft Nederland zich gecommitteerd aan een reductie van CO2-uitstoot van 49 procent in 2030 ten opzichte van 1990. Die doestelling wordt alleen gehaald als de vereiste energietransitie meer vaart krijgt en voorziene projecten ook echt worden gerealiseerd.

2020 kan het jaar worden waarin diverse disciplines en sectoren elkaar beter weten te vinden, zodat de beloftes in het klimaatakkoord daadwerkelijk ingelost kunnen worden. “Aan het klimaatakkoord hebben veel mensen vanuit diverse disciplines en sectoren bijgedragen. Helaas is het niet veel meer dan een goede start. Het klimaatakkoord stippelt enkel een grove route uit richting het klimaatdoel van 2030. De echte uitdaging zit in het daadwerkelijk realiseren van alle individuele projecten”, zegt Arnold Mulder, sector banker Energy.

9. Toekomst van voeding

37 wetenschappers hebben zich in het EAT Lancet-rapport intensief over de vraag gebogen hoe tien miljard mensen kunnen worden gevoed met gezond voedsel. Een belangrijk deel van het antwoord is dat het eetpatroon moet worden aangepast en de productie hierop moet worden afgestemd. Meer groente, fruit en noten, en minder rood vlees en suiker, om maar een voorbeeld te noemen.

De adviezen uit het rapport krijgen in 2020 meer voet aan de grond. De voedingsmiddelenindustrie zet dan ook in op gezonder en duurzamer. Dit lijkt makkelijker dan het is, want voor veel consumenten speelt prijs nog altijd een dominante rol bij het kopen van eten en drinken. We willen wel duurzamer en gezonder eten, maar het mag niet te veel kosten. Bovendien moet het wel lekker zijn.

10. Brexit

Ondernemers hebben ook te maken met politieke onzekerheden. Een van de meest actuele hiervan, is de brexit. 2020 gaat, na 3,5 jaar van gesteggel, dan eindelijk het jaar van de brexit worden. Na de grote historische overwinning van de Britse Conservatieven, lijkt het vertrek van de Britten uit de Europese Unie (EU) onvermijdelijk. De Britse kiezer heeft met zijn stem een duidelijk signaal afgegeven dat de knoop na al die jaren moet worden doorgehakt en dat het akkoord dat de Britse premier Johnson in oktober met de Europese Unie heeft gesloten moet worden uitgevoerd.

Lees het volledige bericht hier

De toegenomen belangstelling van de consument voor de verhalen achter hun voedsel- en drankproducten en hun opmerkelijke invloed op de aankoopbeslissingen heeft ertoe geleid dat bedrijven steeds meer aandacht besteden aan storytelling in hun merkstrategieën.

"Storytelling: Winnen met Woorden" staat bovenaan de lijst van Innova Market Insights' Top Tien Trends voor 2020. De top vijf trends voor 2020 zijn:

1. Verhalen vertellen: Winnen met woorden

Hoewel de herkomst van ingrediënten altijd belangrijk is geweest, is de interesse van de consument om het verhaal achter hun voedsel te ontdekken, verder toegenomen en heeft het steeds meer invloed op de aankoopbeslissingen. De aandacht van de consument wordt geprikkeld door de mogelijkheid om meer te weten te komen over de manier waarop producten worden geproduceerd, wat het begrip van de productvoordelen bevordert en het vertrouwen in het merk helpt opbouwen.

Als gevolg hiervan richten fabrikanten zich steeds meer op de herkomstplatforms voor ingrediënten om de smaak en kwaliteit van hun producten te benadrukken, evenals hun unieke en duurzame inspanningen. Herkomstplatforms kunnen een hele reeks berichten overbrengen aan de consument, inclusief smaak, verwerkingsmethoden, culturele en traditionele achtergronden en de duidelijkere geografische oorsprong.

2. De Plantaardige Revolutie

Plantaardige innovatie op het gebied van voeding en dranken blijft floreren als gevolg van de belangstelling van de consument voor gezondheid, duurzaamheid en ethiek, die aansluit bij de bredere levensstijl van de consument in de richting van een schoner leven. Naarmate het gebruik van de term "plantaardig" meer in de hoofdmoot van de belangstelling komt te staan, gaan met name de industrie en startende bedrijven de uitdaging aan om meer schone vlees- en zuivelalternatieven met verbeterde voedingsprofielen te leveren.

3. Het domein Sustain Domain

Consumenten verwachten steeds meer dat bedrijven in duurzaamheid investeren. Uit een onderzoek van Innova Market Insights blijkt dat gemiddeld 85% van de consumenten in de VS en het Verenigd Koninkrijk verwachtte dat bedrijven in 2019 in duurzaamheid zouden investeren, tegenover 64% in 2018. Op het gebied van voedselafval is upcycling de nieuwe recycling, aangezien bedrijven ernaar streven een zero-waste benadering te volgen door waarde te creëren uit bijproducten. Bij verpakkingen ligt de nadruk op het gebruik van minder verpakkingsmateriaal en de ontwikkeling van duurzame alternatieven.

4. De juiste beet

Stress en angst zijn belangrijke aandachtspunten in het moderne leven, omdat consumenten hun carrière, gezin en sociale leven in goede banen leiden en tegelijkertijd streven naar een gezonde levensstijl, zowel fysiek als mentaal. De reacties hierop variëren, hoewel de meerderheid van de consumenten ernaar streeft de voordelen en nadelen van een drukke levensstijl tegen elkaar af te wegen. Dit verhoogt op zijn beurt de vraag naar voedzaam voedsel dat gemakkelijk te bereiden, praktisch en draagbaar is en dat een rol speelt bij ontspanning en genot.

5. Aanwending van de textuur

De toonaangevende trend van vorig jaar "Discovery: de avontuurlijke consument" is nog steeds prominent aanwezig, waarbij de vraag van de consument naar iets nieuws en anders tot uiting komt in meer productlanceringen met textuurclaims. Consumenten herkennen steeds meer de invloed van textuur op voedsel en dranken, waardoor een verhoogde zintuiglijke ervaring en vaak een groter gevoel van verwennerij ontstaat. Volgens het onderzoek van Innova Market Insights wordt gemiddeld 45% van de consumenten in de VS en het Verenigd Koninkrijk bij het kopen van eten en drinken beïnvloed door de textuur, terwijl 68% van mening is dat texturen bijdragen aan een interessantere voedsel- en drankervaring.

De andere toptrends voor 2020 die door Innova Market Insights zijn geïdentificeerd, zijn:

6. Macronutriëntenmakeover
7. Hello Hybrids
8. A Star is Born
9. Eat Pretty
10. Brand Unlimited

Koning Willem-Alexander heeft op 6 december Unilevers nieuwe wereldwijde Voedingsmiddeleninnovatiecentrum geopend op de campus van Wageningen Universiteit, het toonaangevende wereldwijde onderzoekscentrum op het gebied van agrovoeding.

Unilever heeft € 85 miljoen geïnvesteerd in het nieuwe centrum, genaamd 'Hive' voor haar locatie te midden van toonaangevende academische onderzoekscentra, start-ups en externe partners. Vanuit Hive zal Unilever leiding geven aan haar wereldwijde innovatieprogramma's voor voedingsmiddelen voor merken als Knorr, Hellmann's, The Vegetarian Butcher en Calvė. Onderzoeksgebieden zijn onder meer: plantaardige ingrediënten en vleesalternatieven, efficiënte gewassen, duurzame voedselverpakkingen en voedzame voedingsmiddelen.

Samen met haar partners wil Unilever de voedingsmiddelenindustrie omvormen tot een gezond en duurzaam systeem dat innovaties stimuleert die gezonder zijn voor mens en milieu.

Alan Jope, CEO van Unilever, zei hierover: "We hebben een fundamentele transformatie van het voedselsysteem nodig als we meer dan 9 miljard mensen duurzaam en voedzaam willen voeden. Ondervoeding, obesitas, klimaatverandering en voedselverspilling zijn kwesties die alleen kunnen worden aangepakt als we samenwerken om technologie en innovatie te versnellen. Met een wereldwijd onderzoeks- en ontwikkelingscentrum in Wageningen zijn we in staat dit te doen.

De regio Wageningen in Nederland heeft vaak de bijnaam "Food Valley" - een knipoog naar Silicon Valley - als erkenning voor de doorbraken op het gebied van agrofoodtechnologie die worden gegenereerd door start-ups, wetenschappelijke instituten, NGO's en bedrijven in het gebied.

Unilevers Hive heeft de hoogste certificering voor duurzame gebouwen: 'BREEAM-NL Outstanding'. Grote delen van het volledig ronde interieur zijn toegankelijk voor het publiek. Eerder dit jaar won het gebouw twee prestigieuze designprijzen: de Global Design Award voor commerciële projecten en de Global Public Award.