Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) lanceert met de Community of Sustainable Packaging Innovators hét innovatieplatform op het gebied van verpakkingen en recycling. Dat is goed nieuws voor startups, scale-ups of nieuwe samenwerkingsverbanden op het gebied van duurzaam verpakken. Zij kunnen vanaf 20 mei profiteren van de voordelen die de Community biedt.

Aanleiding voor het oprichten van de Community is de transitie naar een circulaire economie, gericht op het maximaal inzetten en hergebruiken van grondstoffen in de verschillende schakels van de productieketen. “Wij zien talrijke kansen en mogelijkheden voor nieuwe innovaties in deze transitie,” vertelt projectleider Daphne van den Berg. “Het is echter nog een hele uitdaging om deze kansen optimaal te benutten.”

Het voornaamste doel van de Community is dan ook het verbinden van duurzame verpakkings- of recyclinginnovaties aan relevante marktpartijen om deze uitdaging gezamenlijk aan te gaan. “De startups en scale-ups worden door ons geïntroduceerd in het meest interessante netwerk van brand owners, sorteerders en recyclers en private investeerders,” aldus Van den Berg. “Daarmee bieden we innovatieve ideeën een podium en helpen we elkaar om de verpakkingsketen verder te sluiten.”

Daarnaast helpt het KIDV de innovaties verder met actuele, inhoudelijke support. Van den Berg: “Voor startups en scale-ups is het onmogelijk om alle kennis over de verpakkingsketen en bijbehorende spelers zelf in huis te halen, terwijl hun innovaties juist heel waardevol zijn voor de verpakkingsketen.” Kennisdeling vindt zowel plaats via (exclusieve) bijeenkomsten als via onderlinge vraag-en-antwoord sessies met verpakkingsexperts van het KIDV. Ook worden de leden van de Community uitgenodigd voor reguliere bijeenkomsten van het KIDV, waar relevante marktpartijen aanwezig zijn.  

De Community-bijeenkomsten bieden de deelnemers tevens de kans om onderling ervaringen, kansen en knelpunten te delen. Iedere keer staat een ander inhoudelijk onderwerp centraal, bijvoorbeeld recyclebaarheid of business kansen. “Door deze kennisdeling én samenwerking kunnen we de verduurzaming van verpakkingen verder opschalen,” stelt Van den Berg.  

Bovendien biedt de Community exposure via een digitaal platform, dat in de zomer 2019 wordt ontwikkeld en opgeleverd. Elke innovatie krijgt persoonlijke aandacht via een eigen pagina op dit platform.

Duurzame en recyclebare verpakkingen staan steeds hoger op de agenda van de directies en managers in de industrie. Ook de levensmiddelenindustrie neemt haar verantwoordelijkheid en maakt voedselverpakkingen al jaren duurzamer en beter recyclebaar. Om deze ontwikkeling extra kracht bij te zetten is onlangs het Branche-verduurzamingsplan 2019 – 2025 van de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) vastgesteld en gepubliceerd. In dit plan legt de levensmiddelenindustrie de lat binnen de sector een stuk hoger voor de verduurzaming van voedselverpakkingen in de komende jaren. Om dit te realiseren werken verpakkingstechnologen vaak dagelijks aan onze verpakkingen van de toekomst en worden ze binnen hun organisaties nog belangrijker dan ze al waren.

In het Brancheverduurzamingsplan zijn verantwoord en duurzaam materiaalgebruik de centrale pijlers voor het nieuwe beleid richting 2025. Daarbij werkt de levensmiddelen-industrie aan uniformering van het materiaal van voedselverpakkingen op de Nederlandse markt, als belangrijke stap naar een meer hoogwaardige recycling van voedselverpakkingen. Verder is in het document een zogeheten ‘Tienpuntenplan 2019-2025’ opgenomen en die lijst van acties en interventies zijn bedoeld als concreet handelingsperspectief voor FNLI-leden en het federatiebureau. Bijvoorbeeld dat in 2025 alle kunststof voedselverpakkingen van (HD)PP, (HD)PE en PET worden gemaakt, waardoor de grote diversiteit in plastics afneemt en de mogelijkheden voor recycling dan toeneemt. Met de komst van het plan ‘Duurzame & Recyclebare Voedselverpakkingen’ verzet de FNLI de bakens voor het collectieve Nederlandse verpakkingsbeleid.

Download hier het Brancheplan Voedselverpakkingen

De productie van voedsel heeft gevolgen voor het milieu, over de hele wereld. De verduurzaming van voedselconsumptie is alleen mogelijk als consumenten, maatschappelijke organisaties en alle partijen in de keten, van bord tot boer, hieraan meewerken. Overheden kunnen hierbij een cruciale rol spelen. Dit zijn conclusies uit de PBL-publicatie ‘Dagelijkse kost. Hoe overheden, bedrijven en consumenten kunnen bijdragen aan een duurzaam voedselsysteem’. 

De studie onderscheidt 4 punten om te komen tot een duurzamer voedselsysteem:

- Duurzamer eten, bijvoorbeeld een verschuiving in het eetpatroon naar meer plantaardige producten 
- Minder voedsel verspillen 
- Efficiënter produceren, bijvoorbeeld hogere gewasopbrengsten per hectare 
- Zorgvuldig produceren, bijvoorbeeld door meer aandacht voor bodembeheer en dierenwelzijn

PBL geeft hierbij aan dat met een combinatie van deze aangrijpingspunten de voetdruk van de Nederlandse voedselconsumptie de komende 10-15 jaar met circa een derde kan dalen.

Zorgvuldiger produceren door verduurzaming ketens

Uit het onderzoek blijkt dat veel bedrijven in de voedselketen, zoals zuivelbedrijven, aardappelverwerkers en retail, activiteiten ontplooien om zorgvuldiger te produceren. Voorbeelden hiervan zijn het stellen van ketenbrede standaarden voor productie (zoals minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen), certificering (bijvoorbeeld rondom dierenwelzijn) en uitwisseling van kennis. In een aantal gevallen krijgen boeren ook een meerprijs voor hun product. De overheid kan ‘verduurzaming via de keten’ ondersteunen door onder andere kennisuitwisseling in ketens en tussen boeren onderling te stimuleren. Ook het openbaar toegankelijk maken van opgedane kennis is belangrijk.

Consument belangrijk, maar deze kan het niet alleen

Duurzamer (en gezonder) eten is eveneens een belangrijke oplossingsrichting om de druk op het milieu te verlagen. Voor consumenten is het echter lastig om op individueel niveau hun eetpatroon te veranderen, omdat routinematig gedrag (inclusief koopgedrag) een belangrijke rol speelt in voedselconsumptie. Het is daarom belangrijk dat partijen uit de voedselketen, zoals supermarkten, catering en horeca, consumenten ondersteunen om andere keuzes te maken en andere gewoontes aan te leren. Het zijn deze partijen die het aanbod richting de consument bepalen.

Voedselbeleid met visie op duurzamer voedsel

Overheden hebben een speciale rol in het landbouw- en voedselsysteem, omdat zij dit systeem beïnvloeden via regelgeving en beleid. Voorbeelden hiervan zijn strengere eisen op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen, dierenwelzijn, broeikasgasemissies en het in de prijs zichtbaar maken van negatieve externe effecten van voedselproductie. Ook kan de overheid vanuit een duidelijke visie verschillende partijen, zoals supermarkten, horeca en voedingsmiddelenindustrie, aanspreken en stimuleren om consumenten en boeren te ondersteunen bij het ontwikkelen van een duurzamer eetpatroon en duurzamere productie.

Duurzamer eten, minder voedsel verspillen en duurzamer produceren kunnen dan de nieuwe standaarden worden.

PBL heeft in het kader van dit rapport de themasite 'Kan ons voedsel duurzamer worden?' gemaakt voor een breed publiek. De conclusies uit deze studie worden daar interactief en met illustraties  verbeeld. De lezer kan zelf bekijken hoe hij of zij de voetafdruk kan verlagen en wat de voor- en nadelen van zijn keuzes zijn.